سال 1401، سال تولید، دانش‌بنیان و اشتغال‌آفرین نام‌گذاری شد؛ رویکردی که شرکت سرمایه‌گذاری مالی سپهر صادرات (وسپهر ) به شکلی پیش‌دستانه در یک سال گذشته و به دنبال تغییر مدیریت آن را سرلوحه کار خود قرار داده است. وسپهر تلاش کرده این رویکرد را در شرکت‌های زیر مجموعه و وابسته نیز به شکلی درخور دنبال کند. بر این اساس یکی از مهم‌ترین شرکت‌های زیر مجموعه وسپهر یعنی شرکت توسعه صنایع نیشکر و صنایع جانبی نیز فعالیت در حوزه دانش‌بنیان را در دستور کار قرار داده است.

به گزارش با خبر بازار، سهام شرکت توسعه نیشکر و صنایع جانبی با همت و پیگیری مدیران شرکت سرمایه‌گذاری مالی سپهر صادرات (وسپهر ) در جلسه 29 آذر امسال هیات پذیرش بورس به صورت مشروط در بازار دوم فرابورس ایران پذیرفته شد. در نتیجه شاید آشنایی با فعالیت‌های دانش بنیان هلدینگ توسعه صنایع نیشکر برای سهامداران و سرمایه‌گذاران بورس هم جالب توجه باشد.
به گفته عبدعلی ناصری، مدیرعامل، تولید دانش‌بنیان و متکی بر دانش و خلاقیت، چراغ راه صنعت نیشکر است و بر همین مبنا، این شرکت برای توسعه کمی و کیفی محصولات متنوع‌اش از توان نخبگان و پژوهشگران دانشگاهی بهره می‌برد.
اهمیت این رویه در دستیابی به توسعه پایدار است به طوری که کارشناسان تاکید می‌کنند تولید دانش‌بنیان، توسعه پایدار را به همراه دارد و یافته‌های تحقیقاتی هم نشان می‌دهد در سطح جهانی رابطه معنی‌داری میان توسعه اقتصادی و پایدار و درجه دانش‌پایگی اقتصاد وجود دارد. جعفر آل‌کثیر، مدیرعامل مؤسسه تحقیقات و آموزش توسعه نیشکر و صنایع جانبی خوزستان در گفت‌وگو با ما در این باره توضیحات بیشتری می‌دهد.
 
کشت و صنعت‌ نیشکر از ابتدا با پایه­های علمی و تحقیقاتی فعالیت‌ خود را آغاز کرد و هیچ­گاه مشکلات کشاورزی سنتی را تجربه نکرد. درباره­ تاریخچه تحقیقاتی این صنعت توضیح دهید.
شرکت توسعه نیشکر و صنایع جانبی به تخصص­های مختلف در زمینه­ کشاورزی و صنعتی نیاز دارد و از این رو، از همان ابتدای شکل‌گیری در دهه‌های 30 و 40، کارشناسان و تکنسین­های مستعد را به کار گرفت و با آموزش آن‌ها در دانشگاه­های معتبر و نیز مراکز آموزشی تخصصی، سعی کرد از آخرین و پیشرفته‌ترین تکنولوژی در سطح جهانی استفاده کند.
به همین دلیل می‌توان گفت کشت‌وصنعت‌های نیشکر به ویژه شرکت توسعه نیشکر و صنایع جانبی از روش‌های آبیاری کم­­ فشار با لوله‌های هیدروفلوم، پیشرفته‌ترین ماشین‌آلات تسطیح، جاده‌سازی و زه‌کشی استفاده کرده و می‌کند.
این صنعت همچنین از روش­های جدید کشت، داشت و برداشت نیشکر برای رسیدن به حداکثر تولید و کاهش هزینه‌ها استفاده کرده است. تبدیل روش برداشت نیشکر از شکل دستی و با نیروی انسانی زیاد به برداشت ماشینی هم یکی از اهداف این شرکت بود که برای تحقق آن کارهای تحقیقاتی زیادی انجام داد به طوری که از همان ابتدا برداشت نیشکر در شرکت توسعه نیشکر و صنایع جانبی 100درصد به صورت مکانیزه و با ماشین صورت می‌گرفت.
در زمینه­های صنعتی نیز از تکنولوژی­های پیشرفته در این صنعت استفاده شده است و با توجه به نیروی انسانی تخصصی و اپراتوری آموزش دیده درصد استحصال و کارایی کارخانه‌های این شرکت در سطح جهانی در رده بالاترین بهره‌وری‌ها قرار دارد.
همچنین برای بهره­برداری حداکثری از مواد آلی تولید شده توسط گیاه نیشکر و تکمیل زنجیره ارزش از طریق راه‌اندازی کارخانه‌های الکل و خیرمایه، صنایع MDF، خوراک دام سهم بسیار زیادی در تاًمین نیازهای کشور دارد. در حال حاضر حدود 40 درصد شکر کشور، 80 درصد الکل اتانول و مقدار قابل توجهی از تخته نیمه فشرده (MDF) و خوراک دام کشور توسط این شرکت تولید می‌شود و از این نظر سهم بسیار زیادی در تامین امنیت غذایی و محصولات استراتژیک مورد نیاز را به خود اختصاص داده است.
 
پیشبرد اهداف محیط‌زیستی، مسئولیت اجتماعی و مواردی از این دست با تکیه بر رویه­های دانش­بنیان صورت می‌گیرد. شرکت توسعه نیشکر و صنایع جانبی در این بخش چه اقداماتی انجام داده است؟
شرکت توسعه نیشکر از ابتدا با نگاه محیط‌زیستی و قبول مسئولیت اجتماعی کار خود را شروع کرده است. کاهش میزان مصرف آب در واحد سطح در اراضی زراعی، استفاده از روش مبارزه بیولوژیکی به جای مبارزه شیمیایی و استفاده نکردن از سموم شیمیایی برای مبارزه با آفات و بیماری­ها، تخلیه نشدن زه­آب­های کشاورزی در رودخانه، کاهش مصرف آب در کارخانه‌ها و جایگزینی نفت کوره با گاز و در نتیجه کاهش آلایندگی و برداشت سبز به جای برداشت سیاه و آتش نزدن درصد نسبتا بالایی از مزارع از جمله فعالیت­های شرکت توسعه نیشکر در راستای حفاظت از محیط‌زیست است که همه آن‌ها با رویکرد و رویه‌ دانش‌بنیان انجام شده.
 
رویه­های دانش­بنیان در شرکت چقدر با افزایش بهره­وری و پایبندی بر مفاهیم توسعه پایدار تاثیرگذار بوده است؟
با توجه به اینکه رویه­های دانش­بنیان اساسا برای رفع چالش­ها، کاهش هزینه و افزایش سرعت و کیفیت در دستور کار قرار می‌گیرند، مفهوم توسعه پایدار را در دل خود دارند و استفاده از آن‌ها موجب افزایش بهره­وری و از این طریق منجر به تولید پایدار، اشتغال و سود شرکت می‌شود. به طور مثال، فقط در یک نمونه، طراحی و اجرای سیستم آبیاری قطره‌ای زیر سطحی موجب کاهش میزان مصرف آب آبیاری و افزایش بهره­وری آب شده که در دل خود توجه به حفظ محیط‌زیست و همچنین مفهوم توسعه پایدار را جای داده است.
 
در حال حاضر چه برنامه­هایی در زمینه دانش­بنیان در دستور کار شرکت قرار دارد؟
شرکت توسعه نیشکر و صنایع جانبی به صورت مستمر، کارهای تخصصی خود را با استفاده از تکنولوژی­ها و روش­های جدید دانش­بنیان پیش می‌برد و همواره کارشناسان و مدیران شرکت پیگیری کارها با روش­هایی که مرز دانش محسوب می­شوند را دنبال می‌کنند.
طراحی ماشین­های برداشت مناسب برداشت سبز و کاهش ضایعات، استفاده مؤثر از سرشاخه­های نیشکر به عنوان خوراک دام، اجرای کشاورزی دقیق با سامانه­های هوشمند برای کنترل فعالیت­های کشاورزی، استفاده از روش­های پیشرفته و خودکار در کارخانه‌ها، تولید ارقام جدید نیشکر با ظرفیت بالای تولید نیشکر و درصد استحصال شکر بالا از طریق القای گلدهی و تلاقی، استفاده از روش مهندسی ژنتیک و بیوتکنولوژی و کشت بافت و همچنین به دست آوردن روش جدید تولید زنبور پارازیت کننده آفت کرم ساقه­خوار نیشکر از برنامه­های دانش­بنیان شرکت در حال حاضر است.
 
آیا رویه دانش­بنیان شرکت توسعه نیشکر و صنایع جانبی به تولید محصول جدید هم منجر شده است؟
کارهای دانش­بنیان صورت گرفته علاوه بر تغییر روش­ها و ایجاد روش­های جدید در فرآیندهای تولید در بخش­های کشاورزی و صنعت منجر به تولید محصولات جدید زیادی شده است.
ساخت ماشین برداشت نیشکر از طریق مهندسی معکوس، کارنده نیشکر، ادوات مورد نیاز، زنبور پارازیت کنترل آفت ساقه­خوار نیشکر، دستگاه هشداردهنده ورود ذرات آلاینده به موتور، ارقام جدید نیشکر، ربات جوشکار غلتک­های آسیاب، تولید سویه جدید مخمر ساکرومایسس سرویزیه برای تولید الکل با بهره‌وری بالا، نمونه­گیر خودکار شکر، همگن‌ساز اسلاری (هموژنایزر)، طراحی و اجرای سیستم اتوماسیون طباخی به روش سکوئینس، طراحی و مهندسی مجدد دستگاه آماده­سازی POC Tester، طراحی و ساخت شیکر صنعتی برای تولید کودهای میکروبی، طراحی و ساخت ست آموزشی PLC، طراحی و ساخت پمپ ملاس، طراحی و اجرای سیستم راه­اندازی بویلر با استفاده از گاز طبیعی جایگزین گازوئیل، طراحی و ساخت سیستم جمع­آوری روغن­های واحد آسیاب و طراحی و ساخت برد کنترلی Wet disintegrator  بخشی از تجهیزات و محصولاتی است که با تکیه بر روش‌های دانش‌بنیان در شرکت توسعه نیشکر و صنایع جانبی ایجاد شده.
 
ابتدای صحبت خود در توضیح پیشینه تحقیقاتی شرکت از آموزش به کارکنان گفتید. آیا این رویه آموزش کارکنان همچنان ادامه دارد؟
بله. شرکت توسعه نیشکر از ابتدا با تاسیس مؤسسه تحقیقات و آموزش توسعه نیشکر، توجه خاصی به آموزش کارکنان خود داشته است. آموزش­های پودمانی در زمینه­های تخصصی کشاورزی و صنعت، دوره­های آموزش مدیریت و سرپرستی و ایمنی و محیط‌زیست به طور مستمر برای همه کارکنان با توجه به وظیفه و نیاز آن‌ها و در همه رده­ها انجام می‌شود.
سالانه حدود یک میلیون نفر ساعت آموزش توسط برای کارکنان صف و ستاد طراحی و اجرا می­شود یعنی به ازای هر نفر، 50 ساعت در سال.
علاوه بر دوره­­های آموزشی پودمانی، شرکت توسعه نیشکر با تاسیس دانشگاه علمی و کاربردی سالانه در 5 رشته دانشگاهی از بین کارکنان خود دانشجو می­پذیرد و از طریق بورس تحصیلی، آموزش آکادمیک برای پرسنل خود را مهیا می­کند که واحدهای درسی این رشته‌ها بر مبنای نیاز بخش­های مختلف صنعت و کشاورزی طراحی شده­اند.
در واقع می‌توان گفت شرکت توسعه نیشکر و صنایع جانبی علاوه بر امر تولید و اشتغال به دانشگاه بزرگ علمی و کاربردی تبدیل و از این طریق موجب گسترش فن­آوری و علم در استان و کشور شده است.